Ai trong chúng ta cũng có những nhu cầu riêng cho bản thân dù trong bất kỳ khía cạnh nào trong cuộc sống: công việc, gia đình, mối quan hệ, hay chỉ đơn giản là nhu cầu ăn uống, vui chơi, nghỉ ngơi. Không có nhu cầu nào của một người là giống hoàn toàn với nhu cầu của người khác, vì vậy quan điểm của mỗi người với mỗi việc cũng sẽ khác nhau. Việc đáp ứng các nhu cầu của mình bản chất là chăm sóc bản thân, nhưng vì chúng ta bị ảnh hưởng từ quan điểm, ý kiến của người khác nên không ít người, đặc biệt là chị em phụ nữ gạt bỏ nhu cầu của mình với lí do sợ bị cho là "ích kỷ."
Mình đã từng được tiếp xúc với rất nhiều bệnh nhân phải gánh vác mọi thứ vì không muốn cảm thấy tội lỗi, thấy ích kỷ mà quên đi bản thân mình. Việc bỏ bê nhu cầu của bản thân sẽ để lại hậu quả nặng nề về cảm xúc và rồi biểu hiện trên cả cơ thể vật lý và đời sống thường ngày nữa. Vì vậy, chúng ta cần phân biệt giữa self-care và selfish một cách rõ ràng, nhưng đôi khi cùng cần hiểu rằng self-care có thể có nghĩa là selfish trong một số trường hợp và như vậy cũng không sao hết! Trong bài viết hôm nay, mình sẽ đưa ra cách phân biệt và một số trường hợp bạn có thể "ích kỷ" một chút vì bản thân mà không thấy tội lỗi.
1. Self-care thực sự là gì và định nghĩa "ích kỷ"?
Trước hết, cần làm rõ rằng biểu hiện của self-care không chỉ là những hình thức được thương mại, truyền thông hoá như tắm bồn, chăm sóc da, thưởng cho mình một tối thư giãn, v.v. Self-care bắt đầu là một cách để chăm sóc thể chất cho bản thân. Sau đó, nó phát triển thành việc chăm sóc sức khỏe tinh thần của bạn có thể là việc tập thể dục, quan sát cảm xúc khó chịu của mình mà không chối bỏ chúng, nói không với một cam kết khiến mình không thoải mái, v.v. Những việc này đôi khi không cho bạn cảm giác dễ chịu khi thực hiện chúng.
Trong khi đó, ích kỷ thường định nghĩa là khi ta đặt lợi ích của mình lên trước lợi ích của người khác một cách bất chấp. Nhưng hãy để ý trên máy bay, bạn luôn được yêu cầu đeo mặt nạ dưỡng khí cho mình trước khi trợ giúp ai đó. Ở khía cạnh nào đó, hành động này được cho là "ích kỷ" nhưng lại là việc làm đúng đắn. Vì vậy không có thước đo trắng và đen gán nhãn cho quyết định của chúng ta. Nhưng khi nào thì mình có thể để bản thân "ích kỷ" một chút?
2. Bạn cần giúp đỡ
Mọi người thỉnh thoảng cần được giúp đỡ, nhưng chúng ta thường tránh tìm kiếm sự giúp đỡ đó. Cho dù chúng ta có thừa nhận hay không, đôi khi yêu cầu giúp đỡ có thể khiến bạn cảm thấy mình kém cỏi, yếu đuối hoặc thiếu thốn - ngay cả khi không yêu cầu giúp đỡ đồng nghĩa với việc thêm căng thẳng không cần thiết.
Nhưng yêu cầu giúp đỡ khi bạn cần là điều quan trọng. Nếu căng thẳng của một dự án công việc đang đến với bạn, hãy nhờ đồng nghiệp hỗ trợ hoặc ủy thác nhiệm vụ. Nếu bạn cần sự đồng hành, hãy nhờ bạn bè hỗ trợ. Nếu bạn cần một tiếng nói bên ngoài không thiên vị, hãy tìm kiếm người trị liệu chuyên nghiệp.
3. Bạn cần nghỉ ngơi
Khi bạn cảm thấy mệt mỏi - không quan trọng là cảm xúc, tinh thần hay thể chất - đó là thời gian để nghỉ ngơi. Đôi khi, tất cả những gì bạn cần là giấc ngủ.
Nếu bạn làm việc muộn và thiếu ngủ liên tục, đã đến lúc bạn cần tìm lại sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Và lần tới khi bạn chọn về nhà và ngủ thay vì đi ăn uống muộn với bạn bè, điều đó không sao cả.
Hơn nữa, nghỉ ngơi không phải lúc nào cũng có nghĩa là ngủ. Cho dù bộ não của bạn đang cảm thấy mất thăng bằng hay tình trạng sức khỏe của bạn bùng phát, hãy xin nghỉ một ngày và dành thời gian nghỉ ngơi. Đừng cảm thấy phải giặt giũ vì bạn đang ở nhà. Thay vào đó, đọc sách trên giường, say sưa xem một chương trình hoặc chợp mắt một lúc.
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức hoặc đau đớn, đã đến lúc bạn nên nghỉ ngơi thêm và không cảm thấy tội lỗi về điều đó. Nghỉ ngơi là điều cần thiết đối với bất kỳ giai đoạn phục hồi nào.
4. Bạn cần thời gian một mình
Một số người có thể không hiểu được khi bạn chọn ở nhà thay vì đi ra ngoài chơi. Nếu đó là điều bạn muốn làm, đừng cảm thấy ích kỷ khi muốn ở một mình.
Tất cả chúng ta đôi khi cần thời gian ở một mình, và một số người cần nhiều hơn những người khác. Tương tác xã hội có thể khiến một số người mệt mỏi. Không có gì xấu hổ khi dành thời gian cho bản thân.
Nếu bạn đang làm việc không ngừng nghỉ, tâm trạng của bạn không được như ý muốn hoặc bạn cần đánh giá lại các mối quan hệ của mình, thì bây giờ có thể là thời điểm tốt để lên kế hoạch cho thời gian ở một mình.
Bạn không cần lấp đầy lịch của mình bằng các sự kiện xã hội trừ khi bạn muốn. Đi tắm và có “thời gian dành cho tôi” mà bạn đang khao khát.
5. Đã đến lúc kết thúc một mối quan hệ, công việc hoặc hoàn cảnh sống
Việc chia tay với một người, chuyển đến một thành phố mới hoặc từ bỏ một công việc chưa bao giờ là dễ dàng. Nếu bạn cảm thấy tồi tệ khi tiếp xúc với ai đó hoặc sợ gặp lại họ, thì đã đến lúc suy nghĩ lại về mối quan hệ của bạn.
Chúng ta thường giữ mối quan hệ bạn bè hoặc các mối quan hệ vì chúng ta sợ làm tổn thương ai đó. Nhưng khi nói đến những mối quan hệ gây tổn hại, đôi khi bạn cần đặt bản thân mình lên hàng đầu.
Việc tiếp tục một mối quan hệ - hoặc công việc hay bất cứ điều gì, đặc biệt là mối quan hệ bị lạm dụng theo bất kỳ cách nào - không còn khiến bạn hạnh phúc nữa. Nếu điều gì đó ảnh hưởng đến hạnh phúc của bạn, có thể đã đến lúc bạn phải nói lời tạm biệt.
6. Khi bạn đang cho nhiều hơn đáng kể so với nhận
Mặc dù nó có thể dao động nhưng bất kỳ mối quan hệ nào cũng nên có sự cân bằng tốt giữa việc cho và nhận. Khi tất cả những gì bạn đang làm là cống hiến và tất cả những gì họ đang làm là tận dụng, có thể đã đến lúc bạn phải làm điều gì đó.
Sự cân bằng giữa cho và nhận đặc biệt quan trọng khi sống với một ai đó. Bạn có thấy mình đang làm tất cả những việc lặt vặt và việc vặt khi bạn đi làm về trong khi họ trở về nhà và gác chân lên không? Điều quan trọng là phải có sự cân bằng để tránh cả hai đều bực bội và mệt mỏi.
Tùy thuộc vào tình huống, bạn có thể chọn nói chuyện với họ, nghỉ ngơi một chút để nạp năng lượng hoặc cắt bỏ hoàn toàn. Bạn không ích kỷ khi ưu tiên nhu cầu của bản thân hơn nhu cầu của người khác nếu hành động cho đi đang khiến bạn bị tổn hại nhiều hơn.
Trên đây là một số trường hợp để xác định bạn nên nghĩ cho mình một chút mà không đánh giá mình là ích kỷ. Như đã nói, đôi khi ích kỷ là điều cần làm và bạn nên chấp nhận mọi nhu cầu của mình. Nếu mệt mỏi, hãy nghỉ ngơi dù người yêu cầu từ phía còn lại là bất kỳ ai. Hi vọng rằng bài viết giúp ích cho bạn! Chúc bạn một ngày vui vẻ!